งานสถาปนิก’69 ที่กำลังจะมาถึงในปีหน้าเริ่มต้นต่างจากทุกปีที่ผ่านมา เพราะเป็นครั้งแรกของการใช้ระบบสรรหาประธานจัดงานสถาปนิก (Open Call) เปิดโอกาสให้ผู้สนใจที่มีคุณสมบัติเหมาะสม ร่วมสมัคร
หลายๆ คน จับตาว่าท่ามกลางแคนดิเดตที่โดดเด่น ใครจะได้รับบทบาทนี้และจะนำเสนอแนวทางจัดงานในทิศทางไหน เพื่อคลายข้อสงสัยทั้งหมด วันนี้เรามาที่สมาคมสถาปนิกสยามฯ เพื่อชวนคุณไปทำความรู้จัก พูดคุย และแชร์แนวคิดมุมมองร่วมกับเขา ประธานจัดงานสถาปนิก’69 ‘เดี่ยว – จาตุรนต์ กิ่งมิ่งแฮ’
MEET THE
CHAIRMAN – SHARE MAN
จาตุรนต์ กิ่งมิ่งแฮ คือผู้ก่อตั้งและสถาปนิกของ Creative Territories ผ่านประสบการณ์การทำงานกว่า 20 ปีทั้งในและต่างประเทศ เขาร่วมงาน กับ Büro-OS Group บริษัทสถาปัตยกรรมระดับนานาชาติในตำแหน่งหัวหน้าสถาปนิกและกรรมการผู้จัดการของสำนักงานที่ขยายมายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีส่วนร่วมในโครงการสำคัญมากมาย กระทั่งต่อมาเมื่อสั่งสมประสบการณ์จนถึงจุดที่ต้องการสร้างสรรค์ผลงานตามแนวทางของตนเอง เขาจึงตัดสินใจออกมาก่อตั้งสตูดิโอ Creative Territories ในปี 2561
บรรยากาศนิทรรศการในงานสถาปนิก’67
เดี่ยวบอกเราว่าการสมัครเป็นประธานฯ ไม่ใช่เป้าหมายแรกของเขา แต่เป็นผลจากการซึมเข้ามามีบทบาทอาสาในสมาคมสถาปนิกสยามฯ (ASA) เพราะอยากขยับมาทำงานเพื่อส่วนรวมนอกจากการโฟกัสในงานส่วนตัว จนเมื่อมีโอกาสร่วมออกแบบและจัดนิทรรศการ ASA ALL MEMBER : Collective Practices และ 90 ปี สมาคมฯ ในงานสถาปนิก’67 เขาในฐานะภัณฑารักษ์เล็งเห็นศักยภาพในเนื้อหาที่สามารถต่อยอดได้และมีแพสชันถ่ายทอดเรื่องราวเพิ่มเติม จึงตัดสินใจลงสมัครทันทีที่ทราบข่าวประกาศสรรหาประธานฯ
“หลังจากจบงาน เรามองว่าสิ่งนี้มีศักยภาพที่จะไปต่อได้ ส่วนหนึ่งจึงพัฒนาเป็นหนังสือ 90 ปีสมาคมฯ ร่วมกับทางสมาคมสถาปนิกสยามฯ ตอนนั้นก็ยังไม่ได้มองว่าจะมาถึงงานสถาปนิก จนปีที่ผ่านมาได้ยินว่าทางสมาคมเปิดรับสมัคร สรรหาประธานจัดงาน เราอยากนําพาเรื่องราวที่เคยทํา มาต่อยอด มองไปสู่อนาคตอันใกล้ที่ทางสมาคมฯ จะครบรอบหนึ่งศตวรรษ (100 ปี) ซึ่งมองว่าเป็นเรื่องยิ่งใหญ่ เลยถือโอกาสนี้สมัครเข้ามาครับ”
EXPECTATION: EXPO + EXPERT + EXPERIENCE
ในแง่ความคาดหวังของการจัดงาน เดี่ยวพูดถึงภาพรวมที่ตั้งใจยกระดับการจัดแสดงงานให้เป็นที่จดจำในระดับอาเซียน ในฐานะพื้นที่ปลุกพลังสร้างสรรค์ ที่พาทุกคนไปสัมผัสบทบาทความสำคัญของสถาปนิกที่มีส่วนขับเคลื่อนเศรษฐกิจ สังคม และพัฒนาคุณภาพชีวิต ควบคู่การจัดแสดงสินค้าและเทคโนโลยีล้ำสมัย
“ส่วนเป้าหมายและความคาดหวังที่อยากจะให้เกิดขึ้น ตอนนี้ Tag Line เวลาเราไปเซิร์ชจะขึ้นว่า The ASEAN’S Largest Building Technology Exposition ซึ่งเป็นส่วน Expo ผมอยากเริ่มให้มีส่วนที่เป็น Creativity ที่ชัดเจนขึ้นเพิ่มเข้ามา ถ้าเป็นภาษาอังกฤษ คือ The Most Influential Architecture Exhibition in ASEAN เพราะว่ามันคือ 2 สิ่งคู่กันของงานสถาปนิก”
CONCEPT
สติมา ปัญญา พร้อม(ท์) – SATI : WISDOM : PROMPT
เบื้องหลังแนวคิดการจัดงาน เกิดจากแรงบันดาลใจที่อยากชวนทุกคนมองหาทิศทางสู่อนาคต วางรากฐานปรับตัว ก้าวข้ามภาวะสถานการณ์ที่ผันผวนและปัจจัย disrupt ไม่ว่าจะเป็น สงครามการค้า ชายแดน เศรษฐกิจ หลัง Brexit และโควิด รวมทั้งการพัฒนาของ AI ที่จุดกระแสให้ทุกคนตั้งคำถามว่าจะเข้ามาแทนที่เราหรือไม่
“AI จะเข้ามามีบทบาททดแทนมนุษย์หรือเปล่า เป็นคำถามที่มีเข้ามาถึงเรา ในวิชาชีพสถาปนิก รวมทั้งวิชาชีพอื่นๆ มัน คล้ายกับสิ่งที่เราเจอ ตอนที่ทำงาน Exhibition 90 ปี สมาคมฯ จากในหนังสือ “สถาปนิกสยาม : พื้นฐาน บทบาท ผลงานและแนวคิด (พ.ศ.2475-2537)” เขียนโดยท่านอาจารย์ ศาสตราจารย์ผุสดี ทิพทัส เป็นบทสัมภาษณ์เกี่ยวกับบทบาทของคอมพิวเตอร์ในสำนักงานออกแบบว่า คอมพิวเตอร์จะมามีบทบาท ทดแทนคน ในสำนักงานสถาปนิกหรือไม่ ? ซึ่งท่านตั้งคำถามไว้ตั้งแต่เมื่อ 30 ปีที่แล้ว (ตีพิมพ์ พ.ศ.2539 โดยสมาคมสถาปนิกสยามฯ) และตอนนี้ คำถามคล้ายๆ กัน มันได้วนลูปกลับมา ซึ่งผ่านมา 30 ปี มนุษย์เราก็สามารถอยู่ร่วมกับคอมพิวเตอร์และใช้ประโยชน์จากมันได้ เพราะฉะนั้นผมคิดว่านี่คือโอกาสสําคัญที่เราควรได้เข้ามาตั้งคําถาม และดูปัจจัยเหล่านี้ที่มันเข้ามา disrupt การใช้ชีวิต การทํางาน หรือการอยู่ร่วมกันในสังคมของเรา เพื่อช่วยกันมองหาทิศทางร่วมกัน”
“เรานําเสนอชื่อ Theme ปีนี้ว่า สติมา ปัญญา พร้อม(ท์) ภาษาอังกฤษใช้ชื่อว่า SATI : WISDOM : PROMPT เพราะเราอยากกระตุ้นให้คนพูดถึงเรื่องของอนาคต ขณะเดียวกันก็เข้าใจปัจจุบัน ตัวตน และรากเหง้าของเรา” เดี่ยวย้อนเล่าคอนเซ็ปต์ของงานสถาปนิก’69 ก่อนอธิบายความหมาย
“สติมา ปัญญา พร้อม(ท์) มีความหมายตรงตัว คำว่า ‘สติมา’ คือการให้เราหวนมาตั้งสติทบทวน ตั้งคำถามและสำรวจตัวเองว่า อะไรคือสิ่งที่เราเป็นหรือมีดี ซึ่งจะนำมาสู่เรื่องของ ปัญญา 2 ด้าน ทั้งภูมิปัญญามนุษย์ คือสิ่งที่เรามีมา และปัญญาประดิษฐ์ ในฐานะองค์ความรู้ใหม่ ส่วนคำว่า ‘พร้อม(ท์)’ มาจาก Prompt คือการเขียนชุดคำสั่งเพื่อให้ AI ประมวลผล และคำว่า พร้อม ในภาษาไทย ที่หมายถึง เตรียมพร้อม, พร้อมกัน”
นอกจากนี้ คือการตั้งใจเลือกใช้คำว่า ‘SATI’ เป็นการทับศัพท์ภาษาบาลีสันสกฤต โดยไม่แปลเป็นคำที่มีในภาษาอังกฤษ หยอดรากภาษาไว้ในชื่องานเพื่อกระตุ้นให้ชาวต่างชาติตั้งคำถาม ติดตามเรื่องราว นำไปสู่สิ่งที่ต้องการนำเสนอโดยปริยาย อีกทั้ง ลูกเล่นทางภาษายังเป็นส่วนหนึ่งของการสื่อเจตนารมณ์การจัดงาน ที่ไม่เฉลยและชี้นำคำตอบ เหมือนวิธีที่นักสร้างสรรค์งานด้านวรรณกรรม หรือผู้กำกับภาพยนตร์ใช้ เพื่อเปิดอิสระให้ผู้ชมได้ตีความ ต่อยอดความคิดด้วยตัวเอง
‘Ask’ KEY ‘Tect’
ถามทางสถาปนิก มองทิศสถาปัตยกรรม
ทิศทางการจัดแสดงงานมาแล้ว ทิศทางของวงการสถาปัตยกรรมกับสถาปนิกจะไปยังไงต่อ? มุมคำตอบผ่านประสบการณ์ของประธานจัดงานสถาปนิกคนใหม่ที่เราเก็บมาฝาก อาจเป็นไอเดียให้คุณได้นำไปประยุกต์ใช้ กลัดกระดุมใหม่ในวันหลงทาง
“ทิศทางจริงๆ มีความหลากหลาย แต่เท่าที่ผมจับได้ในช่วงที่ผ่านมา คือเรากลับมาให้ความสําคัญกับการโฟกัส Local มากขึ้น ดึงศักยภาพและองค์ความรู้ที่มี ทั้งภูมิปัญญาดั้งเดิมและวัสดุท้องถิ่น มาผสมผสานนําเสนอ ต่อระดับ global ประกอบกับปัจจุบันปัจจัยทางเศรษฐกิจมีผลทำให้สเกลงานมีความหลากหลายยิ่งขึ้น การนำเสนอแนวคิดจึงไม่ได้จำกัดอยู่กับขนาดของบริษัท หรือขนาดงานที่ต้องเป็นงานขนาดใหญ่ (Mega Scale) ทั้งหมด แม้จะเป็นบริษัทเล็กหรือสถาปนิกรุ่นใหม่ก็สามารถแสดงศักยภาพ นำเสนอความคิดสร้างสรรค์ได้ไม่ต่างกัน และด้วยแพลตฟอร์มที่มีวันนี้ ก็ยิ่งเอื้อให้ทุกคนมีพื้นที่นำเสนอแนวคิดของตัวเอง”
ส่วนแง่การปรับตัวสำหรับสถาปนิกยุคใหม่ มี 3 ข้อแนะนำ ดังนี้คือ การเป็นพลเมืองโลก (Global Citizen) คือตระหนักว่าเราเป็นส่วนหนึ่งของประชาคมโลก นั่นคือ ภาพที่กว้างกว่าสังคมเล็กๆของเรา แต่ การกระทำ และ แนวคิดของเรา มันส่งผลต่อเพื่อนร่วมโลก, การคำนึงถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และการสร้างสรรที่ยั่งยืน มีอิมแพ็กต่อสังคมวงกว้าง, การพัฒนาทักษะการใช้เทคโนโลยีและภาษา จะเป็นกุญแจเปิดประตูการค้นคว้าข้อมูล นำมาวิเคราะห์ พัฒนา เพื่อค้นพบสิ่งใหม่ที่มีศักยภาพนำมาพัฒนางานนั้นๆ และ การมีทัศนคติที่เปิดรับการทำงานร่วมกันและพร้อมปรับตัว ยืดหยุ่น เปิดรับความต่างและเข้าใจความหลากหลาย คือหัวใจที่ช่วยให้ก้าวข้ามทุกบริบทความเปลี่ยนแปลงอย่างมีประสิทธิภาพ
“วันที่ 28 เมษา – 3 พฤษภา 2569 ที่จะถึงนี้ อยากเชิญชวนทุกคนให้มางานสถาปนิก’ 69 กัน เพราะ Theme ของเราเปิดกว้างให้เข้าถึงกลุ่มคนที่หลากหลาย ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ ไม่เฉพาะคนที่เป็นสถาปนิก หรือคนที่อยากจะทําการก่อสร้าง สร้างบ้าน เท่านั้นครับ ผมเชื่อว่างานนี้จะเป็นแรงบันดาลใจให้ทุกคนได้ตั้งคำถามการอยู่ร่วมกันกับ ‘ปัญญาใหม่’ ขณะเดียวกันก็จะได้เรียนรู้ด้วยว่า รากฐานกับองค์ความรู้ที่เรามี หรือสิ่งดีๆ ที่เรามี จะสามารถต่อยอด ไปต่อได้ยังไงบ้าง” เดี่ยวฝากทิ้งท้าย
เตรียมตัวให้ พร้อม(ท์)! ปีหน้าเรามีนัดกัน มาค้นหาไอเดีย ค้นพบทางออก พร้อมอัปเดตเทรนด์วัสดุก่อสร้างก่อนใครกันที่งานสถาปนิก’69 “สติมา ปัญญา พร้อม(ท์) SATI : WISDOM : PROMPT” ที่จะจัดขึ้นระหว่างวันที่ 28 เมษายน – 3 พฤษภาคม 2569 ณ ชาเลนเจอร์ ฮอลล์ 1-3 อิมแพ็ค เมืองทองธานี
